Waarom
Het Vlietermonument op de Afsluitdijk is van grote historische betekenis. Het markeert de plaats waar de Afsluitdijk in 1932 gesloten werd, ter hoogte van de vaargeul de Vlieter. De uitkijktoren is ontworpen door de internationaal bekende architect Willem Dudok. Het is een punt van herdenking, het kroonjuweel van de Afsluitdijk en een gebouw met monumentale kwaliteiten. Het geeft de Afsluitdijk symboliek en herkenbaarheid voor iedereen.
Bezoekers hebben hier een prachtig uitzicht op zowel het IJsselmeer als de Waddenzee en de Afsluitdijk als toonbeeld van Nederlandse waterbouwkunde. In combinatie met het bijbehorende horecagebouw en de naastgelegen parkeerplaatsen trekt het Monument jaarlijks veel bezoekers. Voorbijgangers die besluiten hier een kop koffie te drinken, maar ook buitenlandse toeristen die deelnemen aan georganiseerde busreizen.
Toe aan restauratie
Net als de Afsluitdijk is ook het Vlietermonument toe aan restauratie. De toren is 90 jaar oud en heeft een grondige opknapbeurt nodig. Het ruige zeeklimaat heeft het monument aangetast. Zo is er bijvoorbeeld sprake van scheurvorming in het beton, zijn de kozijnen verroest en is er veel veranderd in het interieur. Daarom heeft Rijkswaterstaat samen met de omliggende provincies en gemeenten, besloten het Vlietermonument op de Afsluitdijk volledig te restaureren.
Het verhaal van architect Paul
Paul de Ruiter vertelt over de restauratie en uitbreiding van het Vlietermonument.
Hoe
Het doel is om het lichtvoetige beeld van de toren midden op de dijk weer terug te krijgen. Om nadruk te leggen op de ranke horizontale en verticale lijnen, en op het contrast tussen het lichte stucwerk en de kleurige tegels. Om zo de originele gedachte van Dudoks ontwerp zoveel mogelijk te herstellen. Zijn opdracht was het bouwen van een eenvoudig monument. Geen herinnering aan ‘de crisisneerslachtigheid van 1933’, maar aan ‘de uiting van levenswil van een krachtig levend volk’.
Walraad Architecten – gespecialiseerd in monumentenrestauratie – verzorgt het ontwerp voor de restauratie. Daarvoor onderzoeken specialisten onder andere op basis van archieffoto’s en oude documenten hoe het monument er precies uitgezien heeft. Uiteindelijk stemmen we alle plannen ook af met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. De tegeltjes moeten bijvoorbeeld dezelfde gele kleur krijgen als in 1933. Andere aandachtspunten zijn onder meer het opknappen van de bekende gedenkplaat met beelden van steenzetters en het laten terugkeren van de eikenhouten deuren en banken uit het ontwerp.
Uitbreiding gebouw
Naast de restauratie van het Vlietermonument breiden we het gebouw uit. Het gebouw is te klein voor de aantallen bezoekers en de benodigde voorzieningen. Het nieuwe gebouw is rolstoeltoegankelijk. Er wordt daarnaast onderzocht welke mogelijkheden er zijn om de energie- en watervoorziening in de toekomst te verduurzamen. De Nieuwe Afsluitdijk (een samenwerkingsverband van de provincies Fryslân en Noord-Holland en de gemeenten Hollands Kroon en Súdwest Fryslân) is medefinancier om de uitbreiding en de verduurzaming mogelijk te maken.
Architect Paul de Ruiter – supervisor van de grootschalige werkzaamheden aan de Afsluitdijk - heeft voor de uitbreiding een ontwerp gemaakt dat recht doet aan de iconische waarde van het monument en aansluit bij de spectaculaire eenvoud van de dijk. Het oorspronkelijke ontwerp van Dudok wordt gerespecteerd en in ere gelaten. Het dak van de nieuwbouw ligt op hetzelfde niveau als de weg over de dijk en vormt in de nieuwe situatie een plein aan weerskanten van het monument met zicht over het IJsselmeer. Hierdoor is de uitbreiding als het ware onzichtbaar vanaf de weg en blijft het zicht op de monumentale uitkijktoren vanaf de dijk behouden.
Wanneer
De werkzaamheden aan het Vlietermonument zijn gestart in 2023 en zijn naar verwachting eind 2026 afgerond. De lunchroom die in het gebouw zat is gesloten.
In beeld
Benieuwd naar de transformatie van het Vlietermonument en de Afsluitdijk in de afgelopen jaren? Bekijk de luchtfoto's in onderstaande slideshow.
Nieuws
Restauratie Vlietermonument bereikt hoogste punt
Historie
Betonherstel van het Vlietermonument in volle gang
Historie
‘Vlietermonument wordt weer zoals mijn opa het vroeger zag’
Economie
Kleuronderzoek Vlietermonument levert mooie verrassingen op
Economie