Waarom
Het Vlietermonument op de Afsluitdijk is van grote historische betekenis. Het markeert de plaats waar de Afsluitdijk in 1932 gesloten werd, ter hoogte van de vaargeul de Vlieter. De uitkijktoren is ontworpen door architect Willem Dudok. De architectonische kracht van het Monument zit in het sterke contrast tussen de ‘lichtvoetige’ verticale toren en de zware horizontale grond wal van de Afsluitdijk. Het geeft de Afsluitdijk symboliek en herkenbaarheid voor iedereen.
Bezoekers hebben hier een prachtig uitzicht op zowel het IJsselmeer als de Waddenzee en de Afsluitdijk als toonbeeld van Nederlandse waterbouwkunde. In combinatie met de bijbehorende horecavoorzieningen en de naastgelegen parkeerplaatsen trekt het Monument jaarlijks veel bezoekers; voorbijgangers die besluiten hier een kop koffie te drinken, maar ook buitenlandse toeristen die deelnemen aan georganiseerde busreizen.
Toe aan restauratie
Net als de Afsluitdijk was het Vlietermonument toe aan restauratie. De toren is ruim 90 jaar oud en had een grondige opknapbeurt nodig. Het ruige zeeklimaat had het monument aangetast. Zo was er bijvoorbeeld sprake van scheurvorming in het beton, waren de kozijnen verroest en was er veel veranderd in het interieur. Daarom heeft Rijkswaterstaat samen met de provincies Noord-Holland en Fryslân en de gemeenten Hollands Kroon en Súdwest-Fryslân, besloten het Vlietermonument op de Afsluitdijk volledig te restaureren. De restauratie van de toren is bijna voltooid. Naast de restauratie van het Vlietermonument breiden we ook het gebouw uit. Het gebouw is te klein voor de aantallen bezoekers en de benodigde voorzieningen en voldoet niet meer aan de eisen van deze tijd.
Hoe
Het doel is om het lichtvoetige beeld van de toren midden op de dijk weer terug te krijgen. Om nadruk te leggen op de ranke horizontale en verticale lijnen, en op het contrast tussen het lichte stucwerk en de kleurige tegels. Om zo de originele gedachte van Dudoks ontwerp zoveel mogelijk te herstellen. Zijn opdracht was het bouwen van een eenvoudig monument. Geen herinnering aan ‘de crisisneerslachtigheid van 1933’, maar aan ‘de uiting van levenswil van een krachtig levend volk’.
Restauratie
Walraad Architecten – gespecialiseerd in monumentenrestauratie – verzorgde het ontwerp voor de restauratie. Daarvoor onderzochten specialisten onder andere op basis van archieffoto’s en oude documenten hoe het monument er precies uitgezien heeft. Uiteindelijk zijn alle plannen ook afgestemd met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. De tegeltjes moesten bijvoorbeeld dezelfde gele kleur krijgen als in 1933. Andere aandachtspunten waren onder meer het opknappen van de bekende gedenkplaat met beelden van steenzetters en het laten terugkeren van de eikenhouten deuren en banken uit het ontwerp.
Uitbreiding gebouw
De uitbreiding van het gebouw wordt in de dijk zelf achter het Vlietermonument gerealiseerd. De horecaruimte wordt zo’n twee keer zo groot en er komen meer dan twee keer zoveel toiletten ten opzichte van de oude lunchroom. Het nieuwe gebouw is rolstoeltoegankelijk, is aangesloten op het energienet en krijgt een installatie om water uit het IJsselmeer geschikt te maken voor drinkwater.
Vernieuwing buitenruimte
De buitenruimte krijgt ook een update. De twee aanlegsteigers bij het Vlietermonument verkeren in zeer slechte staat. Die worden gerenoveerd. Ook vernieuwen we de parkeerplaatsen (voor personenauto’s en bussen), een bushalte, de aansluiting op de voetgangersbrug en een terras aan het water.
Beeld: @Paul de Ruiter Architects - Visual van het ontwerp van het Vlietermonument
De restauratie en uitbreiding van het Vlietermonument zijn een gezamenlijk initiatief van Rijkswaterstaat, de gemeenten Hollands Kroon en Súdwest-Fryslân, de provincies Noord-Holland en Fryslân, en het Waddenfonds. Koninklijke Woudenberg en Bouwconsortium Levvel (BAM, Van Oord, Rebel en Invesis) zijn de betrokken aannemers bij de realisatie.
Wanneer
De werkzaamheden aan het Vlietermonument zijn gestart in 2023. Het Vlietermonument, de uitbreiding en de buitenruimte zijn naar verwachting in 2027 afgerond. De lunchroom die in het gebouw zat is en blijft gesloten tijdens de werkzaamheden net als de parkeerruimte.
In beeld
Benieuwd naar de transformatie van het Vlietermonument en de Afsluitdijk in de afgelopen jaren? Bekijk de luchtfoto's in onderstaande slideshow.
Wil je meer foto's zien van de werkzaamheden aan het Vlietermonument en de andere projecten?
Nieuws
Koninklijke Tichelaar maakt ambachtelijke tegels voor Vlietermonument
Historie
Restauratie toren Vlietermonument, we blikken terug
Historie
Vlietermonument: restauratie bijna klaar, uitbreiding eenvoudiger
Historie
Restauratie Vlietermonument bereikt hoogste punt
Historie
Betonherstel van het Vlietermonument in volle gang
Historie
‘Vlietermonument wordt weer zoals mijn opa het vroeger zag’
Economie
Kleuronderzoek Vlietermonument levert mooie verrassingen op
Economie