Succesvolle regionale samenwerking Afsluitdijk krijgt nieuwe vorm

Na 11 succesvolle jaren is het tijd voor het programmabureau van regionaal samenwerkingsverband De Nieuwe Afsluitdijk om te stoppen. Programmamanager Tjalling Dijkstra blikt trots terug en benadrukt dat de bestuurlijke samenwerking blijft. ‘Er is voor 300 miljoen euro aan projecten gestart. Een deel is klaar; voor de rest is nog afstemming nodig.’

Nadat in 2006 duidelijk werd dat de Afsluitdijk toe was aan grootschalige versterking en vernieuwing, kwam het bedrijfsleven met aanvullende plannen om de Afsluitdijk een grote meerwaarde te geven voor de regio’s die aan de dijk grenzen. Die plannen sloegen aan, maar voor het Rijk was de prijs te hoog. Daarom besloten de provincies Noord-Holland en Fryslân en de gemeenten Hollands Kroon en Súdwest-Fryslân de handen ineen te slaan, om een deel van de plannen zelf uit te voeren. Schouder aan schouder met Rijkswaterstaat, maar met hun eigen verantwoordelijkheid. Zo ontstond in 2012 het samenwerkingsverband De Nieuwe Afsluitdijk, afgekort DNA.

Ecologie

‘Ook die afkorting past goed bij ons’, vindt Dijkstra. ‘Met onze projecten sluiten we aan bij de Zuiderzeewerken, een stuk Nederlands trots. De uitdrukking “God schiep de aarde, maar de Nederlanders schiepen Nederland” maakt het duidelijk: deze scheppingskracht zit in ons DNA. De Afsluitdijk staat al in de geschiedenisboeken, straks komt daar bijvoorbeeld de Vismigratierivier bij.

Gedeputeerde Matthijs de Vries: ‘Met de Vismigratierivier herstellen we de ecologische verbinding tussen Waddenzee en IJsselmeer, terwijl het achterland beschermd blijft tegen hoogwater. Dat is een innovatie van wereldformaat.’

Economie

De Vismigratierivier is het meest in het oog springende DNA-project. Maar er zijn er veel meer, verdeeld over drie thema’s: naast ecologie ook economie en energie. ‘Economie gaat deels over het beleefbaar maken van de Afsluitdijk’, verduidelijkt Dijkstra. ‘Bijvoorbeeld door het unieke Afsluitdijk Wadden Center met bijbehorende tentoonstellingen te bouwen, te zorgen dat de renovatie van het Vlietermonument is opgepakt, en het nieuwe fietspad aan de kant van de Waddenzee aan te leggen. Maar er staan ook projecten op stapel om de bruggen en sluizen bij Kornwerderzand te verbreden en zo de regio toegankelijk te maken voor grote schepen. Samen zorgen deze projecten voor een enorme economische impuls.’

Energie

De energieprojecten hadden als doel om innovatie en duurzaamheid te stimuleren. Het ging om proeven met nieuwe manieren om energie op te wekken, vertelt Dijkstra. ‘De een was succesvoller dan de ander, maar de meeste moesten in 2018 stoppen toen de werkzaamheden voor de dijkversterking begonnen. Een mooi voorbeeld dat wel doorgaat, is Blue Energy: een techniek om energie te winnen uit de samenvoeging van zout en zoet water.’

Samenwerking blijft

De grote DNA-projecten die nog lopen, worden aangestuurd door eigen projectteams. Voor de ontwikkeling van deze grote projecten en de realisatie van de kleinere waren de mensen van het DNA-programmabureau verantwoordelijk. Nu deze rol afgerond is, stopt ook het bureau. Dijkstra: ‘Van begin af aan was de planning om in 2023 klaar te zijn. Toch ligt er nog voor ruim 200 miljoen euro aan projecten. Als die projecten uitgevoerd zijn, zal de Afsluitdijk nog aantrekkelijker zijn voor bezoekers. Maar zolang het grote project voor dijkversterking en -vernieuwing nog niet klaar is, kunnen die bezoekers hier nog niet allemaal terecht. De ambities voor de Afsluitdijk als waardevolle bestemming moeten daarom wachten. Mede daarom blijft de bestuurlijke samenwerking bestaan. Rijk en regio blijven samenwerken zodat projecten elkaar versterken en we in de toekomst vol trots de nieuwe Afsluitdijk kunnen laten zien!’