Sinds enkele weken zijn twee bouwkuipen van de nieuwe spuisluizen klaar. Ze liggen aan de IJsselmeerzijde bij Den Oever en hebben een markante omvang van 55 meter lang, 25 meter breed en wel 16 meter diep! Hoe hebben we deze bouwkuipen eigenlijk gemaakt zonder dat er iets verzakt tijdens het graven?

Wanden eerst

De voorbereiding voor het maken van de bouwkuipen begon nadat het verkeer op de snelweg was omgelegd afgelopen zomer. Michiel Vriens, werkvoorbereider bij bouwconsortium Levvel (BAM, van Oord, Rebel en Invesis) vertelt: “We hebben het terrein helemaal leeg gemaakt en begonnen met de wanden van de bouwkuip. Dit zijn stalen planken van 23 meter lang en 1,40 meter breed. Het is gebruikelijk om deze wanden de grond in te trillen. Op de Afsluitdijk mag dat niet, vanwege de snelweg en de monumentale heftorens van de bestaande spuisluizen in de buurt. Die trillingen kunnen tot schade leiden. We hebben ze daarom met een funderingsmachine de grond ingedrukt.” (zie foto)

Verankeren vloer

Na de geplaatste wanden wordt eerst de verankering van de vloer van de bouwkuip geplaatst, voordat het afgraven begint. “Omdat we de diepte ingaan, heb je te maken met druk van het grondwater onder de vloer van de bouwkuip. De vloer moeten we goed vastmaken, omdat hij kan openbarsten door de grondwaterdruk. Hiervoor gebruiken we ankers. Dit zijn lange stalen buizen die we met een machine diep de grond in boren naar -36 NAP en met cement in de grond vastmaken. We hebben per bouwkuip wel 126 ankers gebruikt.” vertelt Vriens.

Stempels voor stabiliteit

Nu is het tijd om de eerste twee meter te ontgraven. “Na de eerste ontgraving, plaatsen we stempels bovenin de bouwkuip (zie foto). Dit zijn eigenlijk hele grote stalen buizen die we dwars over de bouwkuip tegen de wanden zetten. Deze stempels zorgen ervoor dat de wanden op hun plaats blijven. Leuk weetje over deze stempels: ze komen van de bouwkuipen die al gebouwd zijn aan de Waddenzeekant en die kunnen we heel goed opnieuw gebruiken, mooi duurzaam!”

De stempels worden geplaatst voordat de bouwkuip 16 meter wordt ontgraven.

Ontgraven en schoonmaken

Vriens vervolgt: “Met de stempels op hun plaats, hebben we de bouwkuipen tot zo’n 9 meter onder NAP ontgraven. Om tegendruk te geven tegen opkomend grondwater, pompen we extra water in de bouwkuip. Zo blijft alles stabiel. Dan heb je als het ware een badkuip waar we een hoop werk in verzetten. Eerst is een belangrijke taak om de wanden schoon te maken met machines, voordat duikers aan het werk gaan. Daar hebben we veel tijd aan besteed. Met deze schoonmaak ontstaat veel slib die op de bodem neerdaalt. Dit slib zuigen we weg met een grote slibslang, omdat het anders het onderwaterbeton waarmee de vloer wordt gemaakt, kan verzwakken. Dan gaan de duikers aan de slag. Zij verlengen de ankerpalen waar een soort schotels aanzitten, die straks het onderwaterbeton vasthouden. Na deze stap, storten we een laag grind waar de laatste restjes slib in kunnen wegzakken en pas daarna storten we het onderwaterbeton voor de vloer.”

Vloer van onderwaterbeton

“Het onderwaterbeton storten we al zigzaggend vanaf een ponton, een drijvende constructie. Het storten van de één meter dikke vloer moet in één keer gebeuren. We zijn begonnen om zes uur in de ochtend, tot half drie in de nacht. Dat is dus wel even flink doorwerken. Dan moet de vloer tien dagen uitharden, voordat hij droog gepompt kan worden. Intussen houden we ook nauwkeurig bij of de vloer wel op zijn plek blijft. We willen zeker weten dat het onderwaterbeton wel echt goed vastzit en de ankers hun werk doen. Zelfs met 126 ankers, was de vloer een centimeter gestegen. Gelukkig was dit ruim binnen de marge van het ontwerp, maar het bewijst des te meer de kracht van het grondwater,” zegt Vriens.

De vloer wordt gestort als de bouwkuip onder water staat vanaf een ponton.

Nadat de vloer uitgehard is, wordt de bouwkuip leeg gepompt en de vloer schoongespoten.

Logistieke puzzel

Bij de bouw van de bouwkuip kwam een aanzienlijke logistieke uitdaging kijken. Voor het ontgraven werden vier grote graafmachines tegelijk ingezet, terwijl andere voertuigen en schepen verantwoordelijk waren voor het afvoeren van het materiaal. “Op de Afsluitdijk is de ruimte zeer beperkt, wat het organisatorisch complex maakte voor de uitvoerders ter plaatse. Zij zorgden ervoor dat al het verkeer en de verschillende partijen efficiënt konden doorwerken en zich verplaatsen. Een indrukwekkende prestatie!” concludeert Vriens.

Vervolg

De bouwkuipen zullen volgens de huidige planning gebruikt worden tot en met september dit jaar. Tot dan wordt al het betonwerk voor de spuisluizen gestort en geplaatst, zodat het water straks vanuit het IJsselmeer via de spuisluizen naar de Waddenzee kan stromen. Als al het betonwerk klaar is, worden de bouwkuipen weer ontmanteld. Dan zijn de nieuwe spuisluizen nog niet klaar. Daarna moeten we het betonwerk afwerken, de snelweg aanleggen en volgt een lange fase van testen.

Interesse in de nieuwe spuisluizen? Lees meer over het plaatsen van de kolossale spuischuiven afgelopen september.