Afsluitdijk uitgebreid met twee keersluizen dit stormseizoen
Op 1 oktober is het storm- en hoogwaterseizoen gestart. Rijkswaterstaat zorgt ervoor dat Nederland goed beschermd is tegen hoogwater. Zo ook op de Afsluitdijk met twee nieuwe keersluizen; één in Den Oever in Noord-Holland en één in het Friese Kornwerderzand. Hoewel ze allebei het achterland beschermen tegen extreem hoogwater vanuit de Waddenzee, zijn ze heel verschillend. Qua locatie, ontwerp, bouw en uitvoering.
Waterkeringen
Nederland werkt continu aan de bescherming tegen het water uit de Noordzee en Waddenzee. En met de stijgende zeespiegel door klimaatverandering wordt dit alleen maar belangrijker. Aan de basis van deze bescherming staat ruim 3.700 km aan waterkeringen. Dit zijn dijken, dammen, stuwen, de Deltawerken, maar ook natuurlijke keringen zoals duinen. Sinds kort is de bescherming van Nederland uitgebreid met twee keersluizen in de Afsluitdijk.
Nieuwe keersluizen vóór de schutsluizen
Bouwconsortium Levvel (BAM, van Oord, Rebel en Invesis) heeft in de afgelopen jaren in opdracht van Rijkswaterstaat de keersluizen gebouwd. Bram Beijer, technisch manager bij Rijkswaterstaat, vertelt: “De schutsluizen in Den Oever en Kornwerderzand waren onderdeel van de primaire waterkering en moesten ook verhoogd worden. Omdat deze ruim 90 jaar oud zijn, was het risicovol om deze te verhogen. Je weet niet wat je tegenkomt bij bouwwerken van deze leeftijd. We hebben daarom gekozen om nieuwe keersluizen te bouwen voor de schutsluizen om het achterland te beschermen.”
Maatwerk
De locaties voor de keersluizen vroegen om verschillende oplossingen. Beijer: “In Den Oever is een verhoogde keersluis aan de schutsluis gebouwd. Dit betekende dat de schutsluis niet gebruikt kon worden en de vaarweg moest worden afgesloten. Kornwerderzand behoort samen met de kazematten tot een beschermd dorpsgezicht. Een hogere keersluis met puntdeuren direct voor de schutsluis in de tussenhaven, zoals bij Den Oever, zou hieraan afbreuk doen. Daarom is gekozen voor een roldeur ten noorden van Kornwerderzand. De unieke opbouw van het sluizencomplex – een voorhaven met schutsluizen, kazematteneiland en twee complexen met spuisluizen – blijft zo intact.” Stephan de Vries, hoofduitvoerder bij Levvel, vult aan: “Als we de keersluis voor de schutsluizen zouden bouwen, zouden we een dijk moeten verhogen die voor de huizen loopt. Door de nieuwe keersluis aan de Waddenzeekant in de voorhaven te plaatsen, is verhogen van de dijk niet nodig en blijft het beschermd dorpsgezicht behouden.
Twee ontwerpen met één doel
Beide keersluizen hebben een heel verschillend ontwerp. In Den Oever is de vaarweg 14 meter breed. Deze keersluis is een versterkte kopconstructie van de schutsluis, die bestaat uit twee stalen puntdeuren. In Kornwerderzand is de vaarweg 53 meter breed en daar is gekozen voor een roldeur die op een rail op de bodem staat. De Vries over het ontwerp: “De twee keersluizen hebben hetzelfde doel, hoogwater tegenhouden, maar de bouw, vormgeving en de uitvoering zijn niet te vergelijken. Ook zijn de krachten van het water op beide plekken heel verschillend. In Den Oever ligt de sluis beschut en niet direct aan de Waddenzee, in Kornwerderzand wel. Factoren waar we bij het ontwerp rekening mee moesten houden.”
Keersluizen elke maand dicht
De keersluizen worden elke maand een keer gesloten om er zeker van te zijn dat ze functioneren. Bij Kornwerderzand wordt het railsysteem dan direct schoongemaakt door een speciale borstel op de roldeur. Verder is de inschatting dat de keersluizen ongeveer drie keer per jaar ingezet worden vanwege extreem hoogwater. In de toekomst is dit door klimaatverandering vaker nodig.
Wil je weten wat Rijkswaterstaat nog meer doet ter voorbereiding op het stormseizoen? Lees meer over bijvoorbeeld het testen van stormvloedkering de Ramspolkering op 1 oktober.
Meer weten over de keersluizen? Lees hier waar we op letten bij een proefsluiting.