Jaarlijks stoppen honderdduizenden mensen bij het Vlietermonument, dat de plek markeert waar de Afsluitdijk op 28 mei 1932 werd gesloten. Om hen meer ruimte en een optimale beleving van deze historische plek te kunnen bieden, wordt de bestaande buitenruimte opnieuw ingericht en uitgebreid. Een uitdaging, want de dijk moet bescherming blijven bieden tegen hoogwater.

Plek voor auto, fietser en wandelaar

Het iconische Vlietermonument, ontworpen door architect Willem Dudok, is na 90 jaar toe aan een grondige restauratie en uitbreiding, vertelt Emiel Boerma, adviseur waterbouw bij Rijkswaterstaat. ‘We grijpen de versterking en vernieuwing van de Afsluitdijk aan om ook de buitenruimte van het monument op te knappen (lees dit artikel voor meer informatie). Het nieuwe centrale plein wordt 19 meter breed. Meters die allemaal nodig zijn om wandelaars, fietsers en auto’s het plein veilig te laten gebruiken.’

Artist impression van de nieuwe buitenruimte bij het Vlietermonument.

De kruinmuur gezien vanaf de Waddenzeezijde, met rechts het standbeeld van Lely en het Vlietermonument.

De betonnen onderdelen van de kruinmuur worden heel nauwkeurig op hun plek gehesen.

Ruimte zoeken binnen het dijkprofiel

Extra ruimte creëren op de Afsluitdijk is lastig. ‘We kunnen niet richting de Waddenzee uitbreiden, omdat we de strakke lijn van de dijk niet mogen doorbreken’, legt Corstiaan van Dam, ontwerpleider dijken, dammen en havens bij bouwconsortium Levvel (Van Oord, BAM, Rebel en Invesis), uit. ‘Dus moet je binnen het bestaande dijkprofiel ruimte zien te vinden. Dat doen we door de kruin van de dijk, het bovenste vlakke deel, te verbreden.’

Kruinmuur beschermt tegen hoogwater

Een bredere kruin betekent automatisch een lagere dijk. Van Dam: ‘Tegelijkertijd moet de dijk hier aan dezelfde waterbouwkundige eisen voldoen als de rest van de Afsluitdijk. Een kruinmuur met een hoogte van 9,15 meter boven NAP zorgt voor de bescherming tegen hoogwater.’ In totaal zijn over een lengte van ruim 750 meter meer dan 210 betonblokken van 2,5 meter hoog en 3,29 meter breed geplaatst. De kruinmuur bestaat inclusief verankering in het dijklichaam uit zo’n 3.000 ton gewapend beton.

De Afsluitdijk in zijn geheel beleven

De kruinmuur zelf staat sinds de zomer van 2022 stevig op zijn plek. Levvel werkt hard aan de verdere inrichting van de verzorgingsplaatsen. In april 2023 start restauratie en uitbreiding van het Vlietermonument door aannemer Koninklijke Woudenberg. ‘Naar verwachting is dat werk in 2024 afgerond’, besluit Boerma. ‘Tot die tijd is het monument niet toegankelijk. Ook de nieuwe loopbrug wordt pas na deze werkzaamheden voor publiek geopend. Bezoekers kunnen de Afsluitdijk dan beleven op een manier die eerder nog niet mogelijk was.’