Nu de vernieuwing van de Afsluitdijk een eind op weg is, brengen Rijkswaterstaat en bouwconsortium Levvel (BAM, Van Oord, Rebel en Invesis) in samenwerking met Waardenburg Ecology de bijzondere rotskustplanten terug die hier stonden. Ecologen Dennis Wansink en Sophie Lauwaars zijn enthousiast over de voorlopige resultaten.

De meeste planten houden niet van zout, maar in en om de zee vind je uitzonderingen. Sommige, zoals lamsoor en zeekraal, gaan zelfs geregeld kopje onder in het zeewater. Daarnaast kom je langs Den Oever planten tegen die vooral genieten van een ‘zoute douche’, als de golven hoog tegen het land slaan. Zulke soorten stonden ook op de Afsluitdijk. Denk aan zeekool, zeevenkel, zeelathyrus en wilde kool – de ‘moeder van alle kolen’. ‘Het bijzondere is dat verschillende van deze planten normaal langs rotskusten voorkomen, bijvoorbeeld bij Bretagne en Normandië’, vertelt Dennis Wansink van Waardenburg Ecology. ‘In Nederland vind je ze vrijwel alleen hier.’

Het blijkt te werken!

Deze planten zijn dus een soort erfgoed, maar dan op het gebied van natuur. ‘Toen we met de Afsluitdijk aan de slag gingen, hebben we dan ook de wens uitgesproken om ze zo snel mogelijk na de renovatie weer terug te laten keren’, vult ecoloog Sophie Lauwaars van Rijkswaterstaat aan. Die wens gaat nu in vervulling. Voor de vernieuwing hebben vrijwilligers van de Stichting Het Levend Archief een enorme hoeveelheid zaden verzameld en gedroogd (video). Afgelopen juli en oktober zijn deze weer uitgezet op de dijk. Lauwaars: ‘In oktober zagen we al plantjes van de actie in juli. Dat leverde heel enthousiaste reacties op. Het blijkt te werken!’

Terug op dezelfde plaats

‘Dat deze plantjes zijn opgekomen, is extra bijzonder omdat juli en augustus extreem droog waren’, benadrukt Wansink. ‘Wellicht hebben ze juist door die “zoute douche” toch voldoende water gekregen. En het voordeel van zaad in vergelijking met opgekweekte plantjes is dat de planten mee ontwikkelen met de omstandigheden buiten. Belangrijk is bovendien dat de zaden op de Afsluitdijk zelf verzameld zijn. Deze specifieke planten zijn daardoor mogelijk nog beter aan het leven op de Afsluitdijk aangepast dan hun soortgenoten.’ Lauwaars: ‘We hebben ze verspreid over de hele dijk op drie verschillende hoogtes uitgezet. De zeldzame zeelathyrus groeide vooral bij het monument. Die hebben we op precies dezelfde plaats teruggezet.’

Goed voor andere natuur

Nu is het hopen dat het nog even zacht weer blijft en dat de planten blijvend aanslaan. ‘In het late voorjaar hebben we daar een goed beeld van’, denkt Wansink. ‘De ene soort ontwikkelt zich sneller dan de andere, maar dan moeten er van alle soorten wel plantjes van formaat zijn. Zodat je ze ook goed kunt herkennen. Wilde kool en zeekool krijgen bijvoorbeeld veel bloemen. Daar komen insecten op af en die zijn dan weer belangrijk voor vleermuizen die in de nazomer van de Baltische staten naar Noord-Frankrijk trekken en op de Afsluitdijk eten. Zo dragen de planten ook bij aan andere natuur.’

Te zien bij Afsluitdijk Wadden Center

De bijzondere planten die op de Afsluitdijk groeien, zijn ook te bewonderen bij het Afsluitdijk Wadden Center. Bouwconsortium Levvel heeft zes plantenbakken geplaatst, zodat bezoekers hier kunnen genieten van alle rotskustplanten die de Afsluitdijk rijk is. Dit is één van de initiatieven vanuit Club Afsluitdijk.