Gigantische pompen geplaatst in gemaal Afsluitdijk

Je hebt het wellicht al voorbij zien komen via de media. Begin mei stond in het teken van een bijzondere operatie. In Den Oever is het nieuwe gemaal voorzien van een aantal onmisbare elementen: zes gigantische pompen zijn geplaatst! Tijd voor een korte terugblik op deze belangrijke mijlpaal.

De vakkundige voorbereiding van de operatie begon al maanden geleden. Ger Pereboom, werkvoorbereider Civiele Techniek van bouwconsortium Levvel (BAM, Van Oord, Rebel en Invesis) vertelt dat zijn collega’s en hij de bouw van een aantal onderdelen op verschillende plekken in Europa moesten coördineren. Zo zijn de pompen gemaakt in een fabriek in Spanje, de koepels die de pompen bedekken in Nederland en de motoren van de pompen in Finland. “Alles is netjes op tijd in Den Oever aangekomen, zodat we volgens planning aan de slag konden met de installatie.”

Pompen aan wal en kantelen

De eerste drie pompen die werden gelost en gekanteld, waren voor de pompgroep bij Robbenplaat. “Bij deze pompgroep hadden we de meeste ruimte. Het lossen en kantelen ging heel gecontroleerd. Dat was een fijne start en gaf iedereen een goed gevoel van controle. De dag erna was het de beurt aan de drie andere pompen van de pompgroep bij de Kazemat. Dit was iets spannender, omdat daar het krapste stukje dijk is. En om er te komen, moesten we de pompen een klein stukje over de dijk vervoeren met een helling van 5%. Ook dat verliep gelukkig zonder problemen. Uiteindelijk niks spannends eigenlijk.” lacht Pereboom.

Eerste drie pompen geplaatst van de pompgroep bij Robbenplaat

Maatvoering pompen

Gedurende het hele project zijn verschillende checkmomenten op de maatvoering ingepland, om ervoor te zorgen dat de pompen precies in het betonwerk passen. Pereboom had wat gezonde spanning: “Natuurlijk heb je vertrouwen, omdat we gedurende het hele traject veel aandacht voor het inmeten hadden. Maar dan toch heb je de meeste zorgen over of het allemaal wel echt gaat passen.” Gedurende de vijf jaar van plan tot uitwerking luisterde de maatvoering ook steeds nauwer. “In vijf jaar werk je toe naar een minimale speling. We begonnen met 15 centimeter. Dan gaat het van 10 centimeter, naar centimeters en tegen het eind heb je het over millimeters.”

Vorm als een slakkenvorm met in het midden een gat. In het gat zie je de bladen van de pomp
Het plaatsen van de pomp in het betonwerk van onderaf gezien. De minimale speling van 8 mm rondom is goed te zien.

Kraanmachinist en riggers

Om de pompen in het betonwerk te plaatsen, was maar 8 millimeter ruimte rondom de pomp. De pompen zijn met hun kolossale omvang van 4,6 meter doorsnede en 90 ton gewicht niet te sturen door mensen. Hoe dit in zijn werk gaat? “Een heel goed samenspel van de kraanmachinist en twee riggers. Dit zijn een soort wegwijzers voor de machinist die continu aangeven hoeveel ruimte er is. Zij keken mee vanuit twee niveaus, boven en onder de grond. Het ging zo beheerst en kalm. Uiteindelijk komt het toch aan op heel precies werken door de kraanmachinist.” Wel kon het team zorgen voor een optimale positie van de pomp. “Het zwaartepunt van de pompen zit niet in het midden, waardoor ze scheef hangen als je ze direct aan de kraan hangt. We hebben ze daarom aan vier cilinders opgehesen en konden ze zo precies mooi waterpas krijgen. Het inhijsen ging ook harstikke snel, ze zaten er allemaal in een half uur in.”

Pompen geplaatst volgens het boekje

Pereboom kijkt met een tevreden en trots gevoel terug op de hijsoperatie van de zes enorme pompen in het gemaal in Den Oever. “Het verliep allemaal volgens het boekje. De weersvoorspellingen leken soms minder gunstig, maar in de praktijk was het weer gewoon goed.” Pereboom hoeft niet lang na te denken over wat het mooist was van de operatie: “Dat alles vanuit verschillende landen zo samenkomt en precies op de millimeter past, exact zoals het bedoeld was. We hebben hier met een hele grote groep van veel verschillende partijen jaren naar toe gewerkt. Dit is dan de beloning waar je het voor doet.”

Motoren en tot slot de koepels over pompen

Na de pompen werden ook de motoren ingehesen. Begin juni zijn de pompen afgedekt met enorme glazen koepels van maar liefst negen meter breed. Bekijk hoe deze operatie verliep.

Nieuwsarchief