Bodemonderzoek Vismigratierivier
Door de aanleg van de Vismigratierivier Afsluitdijk gaat de bodem flink op de schop, vooral aan de IJsselmeerkant van de Afsluitdijk. Om volgens planning met de realisatie te kunnen starten, is in het afgelopen jaar uitgebreid bodemonderzoek gedaan. ‘Dat is vooral van belang om risico’s uit te sluiten en niet voor verrassingen te komen staan’, zegt Jolies Dortland van MUG ingenieursbureau die het bodemonderzoek heeft begeleid.
Waarom bodemonderzoek?
Het bodemonderzoek bestond in feite uit drie deelterreinen licht Dortland toe: ‘We hebben onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van niet-gesprongen explosieven uit de Tweede Wereldoorlog, er is archeologisch onderzoek uitgevoerd en we hebben milieukundig onderzoek gedaan. ‘Wanneer je gaat graven in een waterbodem en de grond verplaatst, zie je eigenlijk helemaal niet wat je doet’, zegt Dortland. ‘Je bent als het ware geblinddoekt. Juist daarom is het van belang dat je de bodem vooraf goed hebt ‘bekeken’. Dan kom je later niet voor verrassingen te staan die tot vertraging van het project kunnen leiden. Niet blind aan het werk gaan dus. Daarnaast brengen we ook het zoutgehalte van het IJsselmeer in kaart. Met die gegevens kunnen we de situatie van voor en na de aanleg van de Vismigratierivier met elkaar vergelijken.’
Vooronderzoek en opstellen verwachtingenkaart
Niet blind aan het werk gaan, geldt overigens ook voor de uitvoering van de verschillende deelonderzoeken zelf, benadrukt Dortland. ‘Alle deelonderzoeken beginnen altijd met een vooronderzoek. Wat is er al bekend uit het verleden? Ten behoeve van het onderzoek naar niet-gesprongen explosieven verzamelen we bijvoorbeeld oude luchtfoto’s en verhalen. Op basis van de vooronderzoeken maken we voor elk deelaspect een zogeheten verwachtingenkaart. Pas daarna starten we met daadwerkelijk veldonderzoek.’
Veldonderzoek: niet gelijk boren of graven
In het geval van niet-gesprongen explosieven vindt veldonderzoek in eerste instantie plaats met behulp van een detectieboot met magnetometers. ‘Daarmee kijken we of er iets te vinden is. Ook ten behoeve van archeologisch onderzoek wordt de bodem gescand en wordt een 3D-weergave van de bodem gemaakt. Je gaat niet gelijk graven of boren. Want als er iets ligt van historische waarde, wil je dat natuurlijk niet beschadigen. Milieukundig onderzoek vindt plaats door middel van boringen. Dat levert bodemmonsters op die we vervolgens analyseren en toetsen aan de verschillende normen.’
Iets gevonden?
Al met al heeft het bodemonderzoek dat door MUG ten behoeve van de Vismigratierivier Afsluitdijk is uitgevoerd geen verrassende zaken boven water gebracht. ‘De milieukundige kwaliteit van de bodem is redelijk tot goed, we hebben geen duidelijke aanwijzingen gevonden voor de aanwezigheid van bommen en granaten en ook niets van archeologische waarde aangetroffen. Even dachten we een scheepswrak te pakken te hebben. Maar aanvullend onderzoek door duikers met camera’s maakte duidelijk dat het slechts ging om een zijzwaard van een schip zonder archeologische waarde en een ketting. Voor schatgravers is dat misschien enigszins teleurstellend; voor de voortgang van het project is het alleen maar gunstig.’