Vraag van de maand – februari

De Afsluitdijk is zo’n 32 kilometer lang en pakt door het ontbreken van bebouwing het zonlicht altijd mee. De perfecte plek dus voor zonnepanelen! Of beter niet? Deze maand staan we stil bij de vraag waarom er geen zonnepanelen op de Afsluitdijk liggen.

We leggen deze vraag voor aan Emiel Boerma, technisch manager bij Rijkswaterstaat. “Om te beginnen is de Waddenzeezijde van de Afsluitdijk niet geschikt voor zonnepanelen. Er is aan deze kant zware golfslag, die de panelen zou beschadigen. Bovendien is het weinig effectief, omdat de panelen daar op het noorden gericht liggen,” legt Boerma uit. Dan is er nog de IJsselmeerzijde. “Vlak boven de waterlijn is weinig ruimte, waardoor alleen een lang lint van panelen zou passen. Met zo’n opstelling verlies je veel energie doordat er lange stroomkabels nodig zijn. Daarom is dit niet effectief. Ook is er aan deze kant regelmatig kruiend ijs vanuit het IJsselmeer, wat de constructie van de panelen zou beschadigen.”

Op de top van de Afsluitdijk

Naast deze twee locaties, is er nog een strook tussen de top van de Afsluitdijk en de A7. Op deze plek zouden zonnepanelen passen en de ligging is gericht naar het zuidoosten. Hoewel dit zeer geschikte omstandigheden lijken, zijn er ook meerdere redenen, waarom ook hier zonnepanelen niet op hun plaats zijn.

Bescherming tegen hoogwater

De Afsluitdijk heeft allereerst een waterkerende functie en beschermt het achterland tegen overstromingen bij hoogwater vanuit de Waddenzee. “En juist vanwege deze functie, is het leggen van zonnepanelen op deze plek geen goed idee,” vervolgt Boerma. “De Afsluitdijk moet de functie voor waterveiligheid altijd kunnen vervullen.”

Stevige dijk

“Daarnaast zijn we in het ontwerp uitgegaan van een overslagbestendige dijk. Hierdoor hoefde de dijk minder ver opgehoogd te worden. Bij een overslagbestendige dijk moet de dijk bestand zijn tegen overslaande golven. Dit kan alleen met een stevige laag van goed geworteld gras. Als je zonnepanelen op dit gras legt, ligt het gras in de schaduw, kan het minder goed groeien en wortelen en is onderhoud zoals maaien niet mogelijk. Dit is allemaal niet goed voor een stevige toplaag. Ook kan de bevestiging van de panelen aan de dijk voor een minder stevige dijk zorgen. Dit risico kunnen we simpelweg niet nemen,” zegt Boerma. “Al met al is de veiligheid leidend, waardoor de Afsluitdijk geen geschikte plaats is om zonnepanelen op te leggen.”

Wat kan wel?

Er is nog weinig ervaring met het gebruik van zonnepanelen op dijken. Om toch te kijken wat de mogelijkheden zijn, worden er in Nederland wel proeven gedaan met zonnepanelen op dijken waar dit de waterkerende functie niet in gevaar brengt, zoals op de Knardijk.