Bouw Vismigratierivier gaat verder

De Vismigratierivier is een uniek project: om trekvissen door te laten, maken we een gat in de Afsluitdijk. Onlangs bereikten we hierbij een bijzondere mijlpaal: het weghalen van de damwand tussen twee bouwkuipen. Daarmee is er eigenlijk al een doorgang door de Afsluitdijk. Een tijdelijke dijk zorgt ervoor dat het water er nog niet doorheen kan.
Landschapsecoloog Jeroen van Herk van OAK consultants was vanaf het begin betrokken bij de plannen voor de Vismigratierivier. Trots laat hij de ingelijste potloodschetsen zien die hij maakte voor de initiatiefnemers: de Waddenvereniging, It Fryske Gea, Sportvisserij Nederland, Stichting Blauwe Hart en NetVISwerk. ‘We hebben veel onderzoek gedaan hoe we echt iets kunnen betekenen voor de trekvissen’, vertelt hij. ‘We wilden graag dicht bij het natuurlijke proces blijven, dat werkt het beste voor de vissen. Straks stroomt het water in de rivier bij eb naar de zee toe en bij vloed van de zee de rivier in.’

Samenwerking

Het onderzoek liet zien dat de plannen haalbaar waren, maar daarvoor was veel geld nodig. Van Herk: ‘Het lukte om 2 miljoen euro te krijgen van de Nationale Postcode Loterij. Dat was een opsteker voor het project. Daarmee prikkelden we andere partijen om ook flink te investeren. Belangrijk was daarnaast de rol van Provincie Fryslân. Zij zagen het belang van de natuur en hebben het idee omarmd en uitgewerkt met het regionale samenwerkingsverband De Nieuwe Afsluitdijk en Rijkswaterstaat. Het is te gek dat deze plannen nu werkelijkheid worden. Dit is de plek waar ik later mijn kleinkinderen mee naartoe wil nemen om te laten zien wat ik deed. En ik hoop dat hier elk voorjaar schoolklassen langskomen om de jonge aaltjes te zien binnentrekken.’

Aandacht voor beleving

Die beleving maakt dit project zo mooi, vindt ook uitvoerder Gerben Dijkstra van bouwconsortium Levvel (BAM, Van Oord, Rebel en Invesis), dat namens Rijkswaterstaat aan de Afsluitdijk werkt. Dijkstra is verantwoordelijk voor het betonwerk in het hart van de Vismigratierivier: het zogeheten doorlaatmiddel, oftewel het gat in de dijk. ‘Meestal is betonwerk sober, maar bezoekers kunnen straks door de opening lopen. Daarom zorgen we er ook voor dat het er aantrekkelijk uitziet. Zo hebben we een wand gemaakt met de namen van alle wateren waar de trekvissen heen gaan.’

Dubbele uitdaging

Dijkstra legt uit dat er twee grote uitdagingen zijn bij dit project: ‘Terwijl wij een doorgang maken in de Afsluitdijk, moet het verkeer eroverheen kunnen blijven rijden en moet het zeewater nog steeds gekeerd worden. Daarom hebben we eerst aan de noordkant – langs de Waddenzee – een extra stuk dijk gemaakt. Daar kon het verkeer tijdelijk overheen. Die dijk houdt ook het water tegen tot wij klaar zijn. Ondertussen begonnen we aan de zuidkant – langs het IJsselmeer – met de doorgang. Daar maakten we een bouwkuip en de verkeersdekken waarmee verkeer over de Vismigratierivier heengaat.’

Bijzonder moment

Omdat het verkeer inmiddels over die nieuwe verkeersdekken rijdt, kon Levvel ook aan de noordkant aan de slag met de doorgang. Hier is een tweede bouwkuip gemaakt: een terrein om het doorlaatmiddel op te bouwen. Dat zorgde onlangs voor een bijzonder moment, vertelt Dijkstra enthousiast. ‘We haalden de damwand tussen de twee bouwkuipen weg. Daarmee komt alles samen en zit er eigenlijk al een doorgang in de oorspronkelijke Afsluitdijk. Het tijdelijke extra stuk dijk houdt het water nog tegen. Toch gaat de bouw van het noordelijke deel nu eigenlijk pas echt beginnen. Hier maken we bijvoorbeeld ook het schuifhuis. Daarin komen de schuiven te hangen voor de hoogwaterkering. Een belangrijk en uitdagend onderdeel van de Vismigratierivier.’