Tijdens graafwerkzaamheden rond de sluis bij Kornwerderzand ontploft een zwaar explosief. Het gevolg: grote ravage, zeker 10 gewonden, lange files op de snelweg en ook het vaarverkeer ligt stil. En er liggen nog meer bommen in de grond… Met dit scenario oefenden Veiligheidsregio Fryslân en Rijkswaterstaat op donderdag 28 februari 2019 op een mistige Afsluitdijk.

Realistisch scenario

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn veel explosieven in en rond de Afsluitdijk terecht gekomen. Door Rijkswaterstaat is grondig onderzocht waar bommen en granaten zouden kunnen liggen, maar desondanks is het nog best mogelijk dat er bij werkzaamheden op de dijk een explosief wordt aangetroffen. De hulpverleningsdiensten oefenden dit scenario daarom samen met Rijkswaterstaat, waarbij ze voor verschillende dilemma’s kwamen te staan. “Lukt het om alle slachtoffers zo snel mogelijk in veiligheid te brengen zonder daarbij de veiligheid van de hulpverleners in gevaar te brengen?,” vertelt Christiaan Bruggen, oefenleider bij Veiligheidsregio Fryslân. “En is het nodig om voor de ontmanteling van de bom grote verkeersaders af te sluiten, of is dat te vermijden?”

Elkaar weten te vinden en vertrouwen hebben

Het doel van de oefening is om alle plannen van te voren af te stemmen en te beoefenen in de praktijk. Gaat alles werken zoals bedacht en weten partijen elkaar te vinden met de juiste verwachtingen? De oefening is op procedures en procesniveau. Het scenario wordt nagebouwd in een virtuele omgeving en op basis daarvan worden er beslissingen genomen en crisisteams in werking gezet. “Daarna bekijken we wat we kunnen verbeteren en misschien zelfs versimpelen,” aldus Patrick Elferink, oefenleider bij Rijkswaterstaat. “Maar in de voorbereiding hebben we al een mooi resultaat: alle partijen hebben elkaar ontmoet. En dat is zeker ook bij incidenten en crises belangrijk. Elkaar weten te vinden en vertrouwen in elkaars processen.”

Meekijken

Vanuit het Afsluitdijk Wadden Center konden bestuurders van de gemeenten Hollands Kroon en Súdwest-Fryslân achter de schermen meekijken met de oefening. Ook maakten ze van de gelegenheid gebruik om de onderlinge contacten te verstevigen. Daarnaast hebben de bestuurders verschillende aan dit incident gekoppelde dilemma’s met elkaar besproken.

Succesvolle oefening

Elferink kijkt terug op een geslaagde oefening. “Het is altijd spannend of het scenario goed wordt ontvangen en of het ook realistisch genoeg is. Maar ik kijk daar vol tevredenheid op terug.” Dat wordt volledig beaamd door Bruggen: “De samenwerking verliep heel soepel en er is goed gebruik gemaakt van elkaars expertise. De meeste deelnemers aan de oefening kenden elkaar niet, maar het was net alsof ze al jaren met elkaar werkten. Een compliment voor alle deelnemers!” Ook de deelnemers zelf waren enthousiast. “Het was een mooi scenario en goed om elkaar in zo’n oefening te zien,” vertelt Ingrid Weert, voorlichter bij Brandweer Fryslân. “We hebben elkaar goed ondersteund, echt samengewerkt.”

Versterking van de Afsluitdijk

Rijkswaterstaat werkt de komende jaren aan het versterken van de Afsluitdijk. De Afsluitdijk beschermt sinds 1932 grote delen van Nederland tegen overstroming vanuit zee en het IJsselmeer. Na ruim 85 jaar is de dijk aan vernieuwing toe. De dijk wordt niet veel hoger, wel sterker. Om meer IJsselmeerwater te kunnen afvoeren naar de Waddenzee, komen bij Den Oever extra spuisluizen en worden er pompen ingebouwd. Rijkswaterstaat werkt tot en met 2022 aan de vernieuwing van de Afsluitdijk.

Meer weten?

Op de website van Veiligheids regio Friesland lees je meer wat er gebeurt tijdens een crisis.