Rijkwaterstaat meet hoe het spuisluizencomplex bij Kornwerderzand beweegt. ‘Dat is niet iets om van te schrikken’, zegt Edu van Schaik van Rijkswaterstaat. ‘Het gaat om ‘natuurlijke’ bewegingen als gevolg van bijvoorbeeld eb en vloed, hoge waterstand bij storm en temperatuursinvloeden.’ Het onderzoek vindt plaats ter voorbereiding van de versterking van de Afsluitdijk.

De meetgegevens zijn nodig om te bepalen hoeveel de spuisluis bij een extreme storm mag bewegen zonder dat er schade aan het spuicomplex ontstaat, maakt Van Schaik duidelijk. Het meetprogramma neemt in totaal negen maanden in beslag. Tegen de zomer van dit jaar is het afgerond.

‘Het spuisluizencomplex bij Kornwerderzand is 85 jaar oud en we weten niet precies hoe sterk de houten paalfundering nog is’, vertelt Van Schaik. Om het geheel te versterken, gaat de aannemer daarom straks tegen de fundering van de spuisluizen een zogeheten stabiliteitsconstructie bouwen. Van Schaik: ‘Dat moet een heel sterke constructie zijn, die zorgt dat de spuisluis ook in de toekomst op z’n plek blijft onder het geweld van zeer extreme stormen. Een van de eisen die we daarom stellen, is dat die nieuwe constructie ervoor zorgt dat het spuisluizencomplex onder die extreme omstandigheden maar een heel klein beetje kan bewegen. Maximaal enkele centimeters. Die eis hebben we gesteld op basis van berekeningen. Met de resultaten uit het meetprogramma willen we de berekeningen toetsen aan de praktijk.’

Meten met lasers en spiegels

‘Om de bewegingen die het gevolg zijn van bijvoorbeeld eb en vloed te meten, maken we gebruik van zogeheten tachymeters’, vertelt Van Schaik. ‘Dat zijn apparaten die een laserstraal uitzenden naar een spiegel dat het laserlicht ook weer terugkaatst. De spiegels staan op vaste punten in de omgeving en op de te meten punten van de spuisluizen. Daardoor is het mogelijk de verplaatsingen van het sluizencomplex heel nauwkeurig in kaart te brengen. Elk kwartier worden metingen verricht – dag en nacht. Bovendien worden de gegevens direct gekoppeld aan de omstandigheden: stormt het, is het eb of is het vloed, wat is de temperatuur, en wat is de windrichting? We zien dus alle externe invloeden direct terug.’

Trillingen

Naast het meten van de bewegingen bij Kornwerderzand vinden op diverse plekken op de Afsluitdijk trillingsmetingen plaats. ‘We willen op deze plekken voorafgaand aan de bouw van de stabiliteitsconstructie en de nieuwe keersluizen bij Den Oever en Kornwerderzand trillingen monitoren. Als de aannemer straks aan het werk gaat, veroorzaken zijn werkzaamheden ook trillingen. Wij willen niet dat die extra trillingen leiden tot storingen van – of zelfs schade aan – de bestaande objecten. Daarom eisen we van de aannemer dat hij maar een beperkte hoeveelheid extra trillingen veroorzaakt. Maar om dat te kunnen doen, moeten we eerst weten welke trillingen er nu al optreden bij dagelijks gebruik en onder dagelijkse omstandigheden.’