Dankzij de slingerende Vismigratierivier bij Kornwerderzand kunnen trekvissen straks van het zoete IJsselmeer naar de zoute Waddenzee zwemmen en andersom. Daarvoor maken we een doorgang, oftewel een ‘gat’, in de Afsluitdijk. Maar hoe zorg je dan dat het achterland bij extreem hoogwater beschermd wordt? Dat doen we met twee innovatieve schuiven.

‘De Vismigratierivier bestaat uit twee doorstroomopeningen’, vertelt Christiaan Bijl, ontwerpmanager bij bouwconsortium Levvel (BAM, Van Oord, Rebel en Invesis). ‘Eén van 9 meter breed, voor de sterke zwemmers, en één van 3,5 meter breed, voor de kleinere vissen. Bij hoogwater en storm moeten we beide doorgangen af kunnen sluiten, zodat de Afsluitdijk zijn waterkerende functie behoudt. Dat doen we door twee waterkerende schuiven te plaatsen. Deze zitten verborgen in de constructie. Bij extreem hoogwater kunnen we ze naar beneden laten zakken.’

Schuiven gaan levenslang mee

De 6 meter hoge schuiven zijn gemaakt van vezelversterkt kunststof: kunststofhars gemengd met glasvezels. ‘Het grote voordeel hiervan is de levensduur’, vertelt Bart Noordman, objectleider bij Rijkswaterstaat. ‘Dergelijke schuiven worden tot nu toe vaak gemaakt van staal, maar staal kan gaan roesten. Dit materiaal is onderhoudsvrij en gaat in principe levenslang mee. Daardoor is in de toekomst ook minder onderhoud nodig. Het wordt al veel gebruikt in bijvoorbeeld vliegtuigen, windmolens en scheepsbouw, maar gebruik op deze manier, in een primaire waterkering, is nieuw.’

Op het goede moment open en dicht

Bestaand materiaal op een innovatieve manier gebruiken, betekent voor Levvel testen, beproeven en inspecteren. Bijl: ‘We hebben alles uitvoerig getest om ervoor te zorgen dat de schuiven aan alle constructieve eisen voldoen. Later dit jaar kunnen we de twee waterkerende schuiven inhangen. Daarna installeren we de machines en besturingsonderdelen, zodat we de schuiven op afstand kunnen bedienen. Die onderdelen testen we vervolgens allemaal samen, zodat we zeker weten dat de schuiven op het juiste moment open en dicht gaan.’ De schuiven worden pas echt in gebruik genomen als de Vismigratierivier af is.

Nauwe samenwerking maakt innovatie mogelijk

Levvel heeft met de waterkerende schuiven een innovatieve constructie ontworpen waarvan de wet- en regelgeving nog niet volledig vastligt, aldus Bijl: ‘Dit is namelijk het eerste project in Nederland dat vezelversterkt kunststof op deze manier gebruikt. Natuurlijk moeten we wel aan alle waterbouwkundige eisen voldoen. Dit was een uitdaging voor het ontwerp én de productie. Daarom hebben we het ontwerp in nauwe samenwerking met Rijkswaterstaat ontwikkeld. Met Takke Breukelen hebben we als Levvel een producent zowel de benodigde ontwerp- en materiaalkennis als ervaring in huis.’ Noordman vult aan: ‘Je moet samen het onbekende aangaan, want je weet aan het begin nog niet hoe het eindresultaat eruit komt te zien. Dat we dit samen voor elkaar hebben gekregen, is een hele prestatie.’ ‘Een mooi resultaat,’ beaamt Bijl. ‘We hopen met onze innovatieve oplossing ook toekomstige projecten te helpen die overwegen dit onderhoudsvrije materiaal te gebruiken. Wij laten zien dat het kán.’