Gedrag vis in kaart voor Vismigratierivier
De afgelopen maanden is er bij de Afsluitdijk onderzoek gedaan naar het gedrag van vissen. Dit onderzoek werd gedaan voor de Vismigratierivier. Deze kilometerslange waterweg wordt zo natuurlijk mogelijk aangelegd, dwars door de Afsluitdijk heen. Met deze rivier wordt de migratieroute tussen de Waddenzee en het IJsselmeer hersteld en de Afsluitdijk passeerbaar voor vissen die van zout naar zoet en andersom trekken.
‘Doel van het onderzoek was erachter te komen welke soorten vis bij de Afsluitdijk bij Kornwerderzand voorkomen, hoeveel het er zijn, hoe ze zich door het jaar verspreiden en wat hun zoekgedrag is’, zegt Roef Mulder, medewerker van De Nieuwe Afsluitdijk en werkzaam onder de vlag van het Programma Naar een Rijke Waddenzee. ‘Op basis van die gegevens kunnen de onderzoekers het ontwerp van de rivier optimaliseren: ze kunnen bepalen hoe lang de rivier precies moet worden, waar de ingang komt en hoe groot die moet zijn.’
Grote meerwaarde
‘De vissen komen af op de spuisluizen bij Kornwerderzand, die als een enorme lokstroom voor vissen werkt’, aldus Mulder. ‘In grote delen van de Waddenzee zijn de vissen in staat die lokstroom waar te nemen. Hoewel Rijkswaterstaat visvriendelijk spuibeheer toepast, is het probleem van de spuisluizen dat ze maar beperkt open staan, een paar minuten per dag. Dit vanwege het feit dat er geen zout water in het IJsselmeer mag komen. De Vismigratierivier staat altijd open en kent een geleidelijke overgang van zout naar zoet water. Daar zit de grote meerwaarde. Maar als je zo’n rivier gaat aanleggen, moet je wel weten hoe je die optimaal ontwerpt.’
Zendertjes
Met fuiken en zegenvisserij hebben de onderzoekers vastgesteld welke vissen waar zwemmen. Mulder: ‘Bovendien hebben we tientallen vissen met zendertjes uitgerust. Met behulp van ontvangers bij het spuicomplex konden we onderzoeken waar de vissen heen zwommen, waar ze gezocht hebben naar een opening en hoe lang ze op bepaalde plekken bleven rondzwemmen. Op de plaats waar de meeste vissen zich verzamelen, komt de opening van de Vismigratierivier.’
Voorkeursvariant
En dat is aan de westzijde van het spuicomplex. ‘Die kant heeft de grootste aantrekkingskracht op de vissen en heeft dus de voorkeur. Daarmee zijn andere varianten – de variant aan de oostzijde en de andere westelijke variant, de lange dam langs de Afsluitdijk – afgevallen. We hebben alle varianten overigens niet alleen getoetst op de effecten op de vissen, maar ook op de effecten op de omgeving, de vergunbaarheid en de aanlegkosten.’
Andere maatregelen
Overigens worden er naast de Vismigratierivier nog meer maatregelen genomen om de vismigratie bij de Afsluitdijk te verbeteren. Rijkswaterstaat past visvriendelijk sluisbeheer toe en onderzoekt hoe dat verder kan worden geoptimaliseerd. Bovendien legt Rijkswaterstaat bij Den Oever een vispassage aan. Al deze maatregelen zorgen ervoor dat dat de barrière die de Afsluitdijk nu voor trekvissen vormt, wordt verlaagd. Dat is goed voor de natuur én biedt economische kansen.