De Vismigratierivier laat vissen weer vrij tussen de zoute Waddenzee en het zoete IJsselmeer zwemmen. Als bezoeker kun je straks langs de opening in de Afsluitdijk lopen. Maar de vissen zelf zwemmen onzichtbaar onder water. Hoe maak je dan toch beleefbaar en zichtbaar wat hier voor bijzonders gebeurt? Landschapsarchitect en -kunstenaar Bruno Doedens ontwikkelde in opdracht van regionaal samenwerkingsverband De Nieuwe Afsluitdijk een beleefconcept met precies dat doel.

Blije migrerende vissen

De Vismigratierivier moet ook een publiekstrekker worden. ‘Het is belangrijk om het verhaal van deze plek te vertellen’, stelt Doedens. ‘Om dat ingewikkelde verhaal duidelijk te kunnen maken, heb ik een beleefconcept ontwikkeld waarin verschillende ideeën samenkomen. Te beginnen met de BlijeVis: een abstract logo dat het verhaal op de kaart zet. Dat in één oogopslag laat zien wat de Vismigratierivier doet: trekvissen blij maken. De BlijeVis is geadopteerd door de World Fish Migration Foundation en geldt inmiddels als internationaal symbool voor het verbeteren van trekroutes en de leefomgeving van vissen. Het draagt dus verder dan alleen deze locatie.’

Afgelegde afstanden

Een ander deel van de beleving is het verhaal van de Vismigratierivier zelf: wat voor bijzonders gebeurt daar? Dit wordt zichtbaar langs het wandelpad dat door de opening loopt, onder de A7 door. ‘We 3D-printen de 12 vissoorten die de Vismigratierivier het meest gaan gebruiken en bevestigen ze op de muur. Mét de plek waar ze vandaan komen en waar ze naartoe gaan, inclusief het aantal kilometers tussen die plek en de Afsluitdijk. Zo krijgen bezoekers een beeld bij de soms enorme afstanden die migrerende vissen afleggen.’

Wandelpaden en natuureducatie

Om de Vismigratierivier te bereiken en te beleven worden in de omgeving wandelpaden aangelegd. Doedens: ‘Dit wordt ook een mooie plek voor natuureducatie, bijvoorbeeld over de getijden. Het getij is de motor van de Vismigratierivier. Ook willen we de Vismigratierivier in bredere context tonen. Zo maken we filmpjes over vissenfamilie “zout” en “zoet”.’

Anders kijken naar mens en natuur

Doedens is trots om namens De Nieuwe Afsluitdijk bij te mogen dragen aan de beleving van de Vismigratierivier. ‘Dit is een prachtig voorbeeld van de omslag van “antropoceen”, het tijdperk waarin mensen de natuur naar hun hand zetten, naar “symbioceen”, een gewenst tijdperk waarin mensen meebewegen met de natuur, ermee in evenwicht zijn. Met de Afsluitdijk zette de mens de natuur naar zijn hand. De gevolgen van die de harde scheiding tussen zout- en zoetwater voor de natuur worden deels met de Vismigratierivier opgeheven. Ik ben blij dat ik een bijdrage kan leveren aan de manier waarop we dat verhaal op deze locatie vertellen.’