De versterking en vernieuwing van de Afsluitdijk is een complexe puzzel. Rijkswaterstaat en bouwconsortium Levvel (BAM, Van Oord, Rebel en Invesis) werken aan veel verschillende deelprojecten. Allemaal om Nederland ook in de toekomst te beschermen tegen het water. Zoals eerder aangegeven heeft het werk aan zowel de bestaande en als de nieuw te bouwen spuisluizen en de pompgemalen bij Den Oever vertraging opgelopen. Technisch manager Herald Vervoorn legt uit wat er aan de hand is.

Beoogd ontwerp spuisluizen niet uitvoerbaar

Na de gunning van de opdracht in 2018 berekende bouwconsortium Levvel de gewenste sterkte van constructies aan de hand van maatgevende hydraulische randvoorwaarden. In de ontwerpfase van de nieuwe spuisluizen bleek dat Rijkswaterstaat niet alle benodigde gegevens van de IJsselmeerzijde aan Levvel had verstrekt, ondanks een zorgvuldig doorlopen voorbereiding waar ook diverse externe deskundigen bij betrokken waren (o.a. Deltares, Witteveen+Bos, Horvat). Rijkswaterstaat heeft vervolgens een aanvullende set randvoorwaarden opgesteld en aangeleverd. Na berekeningen met die voorwaarden werd duidelijk dat de beoogde ontwerpen van de nieuw te bouwen spuisluizen én de bestaande spuisluizen niet kon worden uitgevoerd, legt Vervoorn uit. ‘Daarom zijn we met Levvel een nieuwe planning overeengekomen.’

Alleen invloed op spuisluizen en pompgemalen

De aanvullende set randvoorwaarden heeft vooral effect op de nieuw te bouwen spuisluizen en de bestaande spuisluizen . De bouw daarvan is nu gepland vanaf 2023. Het bleek niet mogelijk om de ontwerpen en bouwfasering van de bestaande spuisluizen aan te passen binnen de huidige opdracht en planning. Daarom is besloten om renovatie en versterking van de huidige spuisluizen uit de opdracht van Levvel te halen.

Hoe zit het met de andere deelprojecten? ‘De dijkbekleding aan de IJsselmeerzijde wordt ook vervangen, maar het ontwerp hiervan kon ongewijzigd blijven’, vertelt Vervoorn. ‘Voor de pompgemalen bij Den Oever bleek het effect beperkt te zijn. Op de planning van de andere projecten, zoals de verbetering van de A7, de aanleg van de Vismigratierivier en de keersluizen bij Den Oever en Kornwerderzand, hebben de aanvullende hydraulische randvoorwaarden geen invloed. Deze deelprojecten worden dan ook voor eind 2025 opgeleverd.’

Verschillende functies van de Afsluitdijk

De planning van de verschillende projecten op elkaar aan laten sluiten, is een complexe puzzel. Er lopen 10 deelprojecten, die op verschillende momenten starten. Deze projecten zijn dus ook op verschillende momenten klaar. Het werk start op verschillende momenten en is dus niet op hetzelfde moment af. Bovendien behoudt de Afsluitdijk tijdens de werkzaamheden al zijn functies: waterveiligheid en waterbeheer moeten altijd op orde blijven, de weg tussen Noord-Holland en Friesland moet beschikbaar zijn én de scheepvaart moet door kunnen gaan. ‘Bovendien is de Afsluitdijk een monument’, vertelt Vervoorn. ‘Daardoor zijn we beperkt in het kiezen van oplossingen, net als bij de renovatie van een monumentaal pand.’

Beperkingen tijdens de werkzaamheden

Het behoud van alle functies van de Afsluitdijk heeft gevolgen voor de planning. Vervoorn: ‘Het betekent bijvoorbeeld dat we maar beperkt tijd hebben om te werken aan de bestaande spuisluizen. We moeten een spuisluis namelijk uitschakelen om eraan te kunnen werken. Vanwege het peilbeheer van het IJsselmeer en de waterveiligheid mogen we in de zomer maximaal twee van de vijf spuisluizen tegelijk uitschakelen. Tijdens het stormseizoen van 15 oktober tot en met 15 april moet de volledige afvoercapaciteit beschikbaar zijn, omdat het risico op hoogwater dan groot is. Dan moeten dus alle spuisluizen in werking zijn.’

Planning projecten versterking en vernieuwing Afsluitdijk