Op 28 mei 1932 werd de Afsluitdijk gedicht. We sloegen de bladzijde van de Zuiderzee om en spraken sindsdien van het IJsselmeer. Dit gedenkwaardige moment in de waterbouwkundige geschiedenis laten we, 90 jaar na dato, niet onopgemerkt voorbij gaan. Op 28 mei 2022 opende prijswinnend fotojournalist Kadir van Lohuizen bij het Afsluitdijk Wadden Center de buitententoonstelling ‘After Us The Deluge’. In deze fototentoonstelling wordt het belang van de vernieuwing van de Afsluitdijk in wereldwijd perspectief van klimaatverandering geplaatst.

Symbolische plek

‘De Afsluitdijk is een symbolische plek voor het thema van de tentoonstelling’, verduidelijkt Van Lohuizen. ‘De tentoonstelling heeft op heel veel plekken in de wereld gestaan. Nu is in samenwerking met het Scheepvaartmuseum een buitententoonstelling ontwikkeld, en voor het negentigste jubileum naar de Afsluitdijk gehaald. De expositie wordt tot 24 juni 2022 op de Afsluitdijk vertoond. Daarna is deze ook te zien op andere locaties, waaronder de Stormvloedkering in de Oosterschelde en de Maeslantkering in de Nieuwe Waterweg.’

Nu al zichtbaar en voelbaar

Om de zeespiegelstijging in beeld te brengen, reisde Van Lohuizen 10 jaar lang de hele wereld over. Van de Verenigde Staten en Groenland tot Indonesië en Bangladesh. ‘In het begin keken mensen in Nederland me nog wel eens glazig aan als ik vertelde waar ik mee bezig was. Het is natuurlijk een uitdaging om iets te fotograferen dat nog niet zichtbaar is. Daarom maakte ik bijvoorbeeld foto’s bij hoogwater of zelfs springtij. Dan loopt het land in verschillende gebieden al onder water. Maar het heeft mij ook verbaasd dat de dramatische gevolgen nu al zichtbaar en voelbaar zijn. Onder water lopen is niet het eerste probleem. In Bangladesh trekken mensen bijvoorbeeld weg door verzilting en gebrek aan veilig drinkwater. Denk ook aan bodemdaling; dat speelt in het westen van Nederland net zo goed.’

Beschermen kost tijd

‘Wie gaat er dan ook in een delta wonen?’ vragen mensen nog weleens als ik over Bangladesh vertel. Maar dat doen we in Nederland ook! We wanen ons veilig door dijken en duinen. Dat is deels terecht. We wonen in de best beschermde delta ter wereld en hebben veel kennis in huis. Maar we vergeten de tijd vaak. Na de waarschuwing van de Watersnoodramp in 1953 hebben we de deltawerken gebouwd. Maar dat heeft wel 40 jaar gekost. We moeten nú handelen. Rijkswaterstaat en de waterschappen beseffen dat. Achter de schermen gebeurt ook al veel, bijvoorbeeld in het programma Ruimte voor de Rivier.’

Gevaar van twee kanten

‘De Afsluitdijk was een huzarenstukje. Het IJsselmeer is nog steeds onze grootste zoetwatervoorraad. Maar we vergeten vaak dat het gevaar hier van twee kanten komt. Als de zeespiegel stijgt, kunnen de rivieren onvoldoende water afvoeren en treden ze buiten hun oevers. Om te voorkomen dat ook het IJsselmeer stijgt, worden nu pompen in de Afsluitdijk gebouwd. Maar op termijn is wellicht meer nodig. De vraag is hoeveel tijd we nog hebben.’

Alarmerend

Van Lohuizen koos niet voor niets voor een buitententoonstelling. ‘Naar binnen gaan is een drempel. Buiten lopen mensen ongewild tegen de foto’s aan. Dat is confronterend. De boodschap is zo alarmerend. Het is echt niet ondenkbaar dat Rotterdam of Amsterdam op een gegeven moment ontruimd moet worden. Dat moeten we ons beseffen’, aldus Van Lohuizen.

#Afsluitdijk90jaar

Het gedenkwaardige moment van de waterbouwkundige geschiedenis wordt vanzelfsprekend gemarkeerd met de aanwezigheid van het publiek. Niet tijdens het Hemelvaartweekend, maar op zaterdag 18 juni bij de Dag van de Bouw. Er is een uitgebreid programma voor jong en oud. Deelnemers kunnen van dichtbij bekijken hoe we met moderne technieken en oog voor Lely’s erfgoed de Afsluitdijk weer klaar maken voor de toekomst.